Royal Greenland ukiup qiteqqunnerani aatsaat taamak angusarissaartigaaq

Royal Greenland siornatigut ataasiaannarluni ukiup qiteqqunnerani qaffasinnerusumik angusaqarnikuuvoq. Tamanna pivoq ukiumi angusarissaarfiunerpaami 2019-imi, taamani ukiup qiteqqunnerani angusat 228 mio. DKK-jupput, kilisaatilli marluk tunineqarneranit iluanaarutinik 141 mio. DKK-jusunik pissuteqarput. 2021-mi iluanaarutit 120 mio- DKK-jusut kaaviiaartitat 19 procentinik qaffannerannik taamaalillunilu 2019-imi angusanik qaangiinermik pissuteqarpoq. Ukioq 2020 Covid-19-ip nunarsuaq tamakkerlugu tuniluunnerata matusinermik ilaatigut kinguneqartup annertuumik sunniuteqarsimanera pissutigalugu ukioq 2019 sanilliutigissallugu pitsaaneruvoq. Ukiup naaneranu angusat 150-200 mio. DKK-jussangatinneqarput. Sulili nalorninartoqarpoq.

Kilisaatinik tunisinnginnermi ukiup qiteqqunnerani angusat nalinginnaasut 136 mio. DKK-nik qaffapput, ”ukiumullu nalinginnaasumut” 2019-imut sanilliullugit angusat 33 mio. DKK-nik pitsanngoriarput.

Pitsaasumik ineriartortoqarnera pissuseqatigiiaanik aallussanik saattuanik raajanillu issittup imartaaneersunik kiisalu ikerinnarmiunik aalisarnermik, ukioq manna siuariaateqangaatsiartumik, aallaaveqarpoq. Taamatuttaaq suliffeqarfiup aningaasartuutai Covid-19 pissutigalugu ajornartoornermut nalimmassarneqarput.

Canadap issittuani aallussat angusarissaarnermut pingaarnertut sunniuteqarput. Aalisaliaarneq kiisalu Amerikami Avannarlermi Japanimilu niuerfinni atugassarititaasut pitsanngornerat nioqqutissat akii qaffasinnerugaluartut saattuanik tuniniaanermi iluanaaruteqarluarnermik kinguneqarput. Niuerfinni atugassarititaasut pitsanngornerat nunatsinni saattuanik aallussaqarnermut aamma sunniuteqarpoq.

Kinami niunernikkut assartuinikkullu atugassarititaasut nualluummit nunarsuarmi tamarmi tuniluuttumit eqqugaangaatsiarput. Qaammatini pingasuni siullerni raajanik qalipalinnik tuniniaanermut sunniuteqarpoq, tuniniaanerli qaammatini tulliuttuni pingasuni pitsanngoriarmat tunineqartut annertussusaat nalinginnaasumut killeqqippoq. Raajat qalipallit akii qaffakkiartorput. Ruslandimi tuniniaanerup annertusinissaa iluatsippoq, tamannalu Kinami tunisaqarnerup annikillineranut taarsiutaavoq.

Raajanik uusunik qalipaajakkanillu niueruteqarnermi nualluutip nunarsuarmi tamarmi tuniluunnera ingammik Royal Greenlandip niuerfiini annerni Tuluit Nunaanni Europamilu igaffissuaqarfinnut tuniniaaneranut sunniuteqarpoq. Nunat taakku matusinernit sunnerneqangaatsiarput. Taamaakkaluartoq raajat uusut qalipaajakkallu akii tuniniaanikkut akitigullu qaffakkiartorput.

Kilisaat ikerinnarsiortoq nutaaq ”Tasiilaq” siorna pisiarineqartoq ammassattassanik pisassiissutigineqartunik aalisarluarpoq. Aamma saarullernarniarneq ingerlalluarpoq. Ukiuni tulliuttuni ammassattassiissutinik tunineqartarnissaq neriulluarfigineqarpoq.

Qalerallit saarulliillu eqqarsaatigigaanni ukiup affaani siullermi tunisineq nualluut nunarsuarmi tamarmi tuniluuttoq pissutigalugu niuerfinni atugassarititaasunik ilungersunartunik sunnertisimajuarsinnarpoq. Immikkoortukkaani tamani akit nalinginnaasumut inisseqqissimanngillat. Kangia qaleralinnut niuerfiit pingaarnersaraat, kangianilu niuerfiit nalinginnaasumut uteqqikkiartuaarnerat qujanartumik takuneqarsinnaavoq.

Niuerfinni amerlanerni killilersuinerit arlallit atorunnaarsikkiartuaartinneqaraluartut Covid-19 suli inituvoq. Niuerfinni killilersuinerit qasukkiartuaartinneqaraluartut Covid-19 suli ajornartoorfiuvoq. ”Ukiumut nalinginnaasumut” 2019-imut sanilliullugu saattuat ilanngunnagit kaaviiaartitat 17 %-imik apparput.

Igaffissuaqarfinnut tuniniaaneq 2019-imut sanilliullugu indeks 71-imiippoq, niuertarfeqarfinnut tuniniaaneq indeks 89-imiittoq. Suliffissuaqarfinnut tuniniaanerup pitsanngoriartornera Amerikami Avannarlermi saattuanik tuniniaanermik pingaarnertut tunngaveqarpoq.

Royal Greenlandimi qaammatini arfinilinni siullerni ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit angusat ukiup siuliani (39) mio- DKK-jusimasut ukioq manna taamaalinerani 58 mio. DKK-jupput. Aningaasat ingerlatsinermi atukkat aallussinerup qaffannerata uninngasuutillu annikillinerisa kingunerisaanik 131 mio. DKK-nik qaffariaateqarput. Akiitsulli ernialersukkat siorna piffissap taamaalineranut sanilliullugit 169 mio. DKK-nik qaffapput.

Ingerlatseqatigiiffimmi ineriartornissaq naatsorsuutigineqartoq

Akiuussutissamik kapuuinerit ingerlaartillugit nunallu ammariartoqqitsillugit niuerfiit nalinginnaasumut uteqqikkiartuaarnissaat naatsorsuutigineqarpoq, taamaammallu tunisassiaatitta pitsaalluinnartut tukertitaanngitsullu pitsaasumik ineriartornissaat aamma naatsorsuutigineqarpoq.

Pissuseqatigiiaat aallussat tunineqarnerisa iluanaarutigineqarnerisalu nalinginnaasumut uterteqqinnissaat ukkatarineqarpoq, aammali pisuussutinik pigineqareersunik nalitusaanermi tapertatullu aallussanik qaffassaanermi pilersaarutaareersunik naapertuileqqinnissaq ukkatarineqarpoq.

Qaammatit arfinillit siulliit tunisaqarfiulluarput, tunisalli Canadap issittuani saattuarniarnerup aallartiaarneranik pingaarnertut tunngaveqarput. Ukiup ingerlanerani qaammatit qulingiluassaani ukiulluunniit naalernerani niuerfinni pissutsit nalinginnaaleriartorsimassasut naatsorsuutigaarput, raajammi issittup imartaaneersut qalerallillu piffissami tassani Kinamiut ukiortaarsiorneranni nunanilu killerni juullisiorlunilu ukiortaarsiornermi tunineqarluartaramik pingaaruteqarluinnarput.

Akileraannginnermi angusat nalinginnaasut 2019-imisuulli angusaqarfiunissaat naatsorsuutigineqanngilaq, 150-200 mio. DKK-nilli pitsanngoriaateqarsimanissaat naatsorsuutigineqarpoq.

Nunarsuarmi aningaasaqarnerup ineriartornera, matumanilu Covid-19 Tuluit Nunaatalu EU-mut ilaasortaajunnaarnerata kingunerisai, suli nalunartorsiortitsipput.

Tigoriaannarnik aningaasaateqarneq aningaasaqarnikkullu upalungaarsimaneq suli patajaappoq.

Ukiup qiteqqunnerani nalunaarusiaq 2021-moortoq uani atuarsinnaavat