Royal Greenlandip isertitai niuerfinni piffissami sivikitsumi allanngorartoqarneranit sunnerneqarput
Ruslandip Ukrainemi sorsunnerata, taamaalillunilu niuerfissuarmi tassani raajanik qalipalinnik tunisinerup unitsinneqarnerata, nukissamik pilersuinermi ajornartoornerup uuliallu akiata qaffannerata, Europamilu pisisinnaassutsip apparnerata aningaasallu naleerukkiartornerisa, kingunerisaanik Royal Greenlandip isertitaqarniarnera unammillernartoqarpoq, suliffeqarfiulli kaaviiaartitani attatiinnarlugillu niuerfimmi inissisimaffipput paariinnarpaa.
Royal Greenlandimi 2023-mi januaarip aallaqqaataaniit juunip 30-ata tungaanut ukiup qiteqqunnerani angusaani akileraannginnermi angusat ukiup siuliani taamaalinerani 96 mio. DKK-jusimasut maanna (113) mio. DKK-jusut ersermat tamanna naammaginanngitsutut nalilerneqarpoq.
Ukiup naanerani naatsorsuutilli akileraannginnermi minnerpaamik 100 mio. DK-nik sinneqartoorfiussasut naatsorsuutigineqarpoq
Tunisassiat immikkoortukkaat arlallit suliffeqarfiup avataani niuerfinni atugassarititaasunit annertuumik sunnerneqarput
Royal Greenlandimi tunisassiat immikkoortukkaat pingaarnerit annertussusaat naapertorlugu uuttortaraanni tassaapput raajat. Raajanik tunisassiat immikkoortukkaat kisiisa isigigaanni angusat nikingassutaat (160) mio. DKK-juvoq. Ruslandimik niueqateqarunnaarnerup kingunerisaanik niuerfimmi tassani raajat qalipallit 1.000 tonsit missaanniittut annaaneqarput, tamatumalu qaavatigut Norgemi Sverigemilu isertitaqarneq aningaasat naliisa appasinnerat pissutigalugu unammillernartoqarpoq. Kinamili niuerfinni raajat qalipallit piumaneqarluarput.
Raajat uusut qalipaajakkallu tunisassiatut immikkoortutut Europami aningaasaqarnerup apparneranit Tuluillu Nunaata EU-mi ilaasortaajunnaarnerata kingunerisaanik Tuluit Nunaata nunattalu killilersugaanngitsumik niueqatigiinnissamut isumaqatigiissusiorsinnaanissaat siunissami ungasinnerusumi aatsaat pisinnaammat eqqugaanerpaapput.
Ruslandimik niueqateqarunnaarneq aamma saattuanik tunisaqartariaatsimut akilersuinermullu sunniuteqarpoq. Rusland, nunat kippasissut niueqatigiunnaarnerisa kingunerisaanik, saattuanik annertunerusunik Kangianut tunisisalerpoq, tamannalu Royal Greenlandip Japanimi pitsaasumik akeqartitsinissaanut unammillernartoqartitsivoq.
Amerikami Avannarlermi niuerfiit ajalusoornerisa kingunerisaanik uninngasuutit annertusiartuinnarmata Royal Greenlandip saattuanik tunisassiaanut ukioq 2022 ajornakusoorpoq. Uninngasuutit maanna annerpaartaat tunineqarsimalerput, 2023-milu tunisassiornerup tuniniaariaaseq isertitaqarnerlu nalinginnaasumut uteqqikkiartortut ersersippaa. Newfoundlandimili saattuanik aalisarneq aalisartut tunisassiortullu akornanni aaqqiagiinngittoqarsimanera pissutigalugu kingusinaarluni aallartippoq, tamannalu pissutigalugu qaammammi ataatsimi tuniniarneqartut ukiup affaata aappaanut nuunneqarput. Tunisassiat immikkoortukkaat taamaalillutik Royal Greenlandip niueruteqarnerani pingaarutilittut inissisimaqqilissapput.
Aningaasartuutit annertuumik qaffapput
Ukiup aallartinnerani pisisinnaassutsip akillu annertuumik apparnerisa nukissamillu pilersuinermi ajornartoornerup kingunerisaanik Royal Greenlandip toqqaannartumik aningaasartuutai ukiup siuliani piffissami matumani aningaasartuutaasimasuniit 240 mio. DKK-nik qaffasinnerupput. Tamanna taamaallaat 130 mio DKK nalinganut akinik qaffaanermik taamaallaat matussuserneqarsinnaasimavoq.
Akiitsut ukiup affaata aappaani annikillineqassapput, ilimagisallu taamaalillutik pitsaanerupput
Akiitsut ernialersukkat, pingaarnertut aningaasaliinerit kingunerisaannik, 344 mio. DKK-nik qaffapput. Niuerfinni atugassarititaasut ajornakusooraluartut aningaasartuutillu tamakkiisumik isigalugit qaffakkaluartut kilisaatit avataasiortut siunissamut qularnaarsinnaajumallugit aningaasaliinerit pilersaarutaasut attatiinnarnissaat pingaaruteqarpoq. Akiitsut ukiup affaata aappaani 0,6 mia. DKK-nik appassasut naatsorsuutigineqarpoq.
Ukiup affaata aappaa Royal Greenlandimi ulapaarfiuvoq. Niuerfiit Kinamiittut pingaarnertut qaleralinnik piumasoqarluassammata tunisaqarluartoqassasoq naatsorsuutigineqarlunilu tuniniaanermi akit qaffannerisa Skandinaviami aningaasat nalingisa appasinnerat taamaalilluni matussuserneqassasoq aammattaaq naatsorsuutigineqarpoq. Taamatuttaaq saattuanik tuniniaaneq nalinginnaasumut uteqqimmat ukiup affaata aappaanut nikittumik tuniniaasoqassaaq. Aningaasartuutinik sukannersumik nakkutilliinikkut raajanillu uusunik qalipaajakkanillu annertusisamik tuniniaanikkut tuniniaaneq angusallu ukiumi nalinginnaasumi anguneqartartut ukiup affaata aappaani anguneqassasut naatsorsuutigineqarpoq, soorluttaaq ukioq naallugu akileraannginnermi angusat minnerpaamik 100 mio. DKK-junissaat naatsorsuutigineqartoq.
Suliffeqarfik ukiup affaata aappaani marlunnik siulersuisunut ilaasortanngortoqassammat tikilluaqqusinissamut aamma qilanaaruteqarpoq; Preben Sunke aamma Niels Thomsen, tamarmik inuussutissarsiornermi ilisimaneqarluartut, siulersuisut nunatsinni nunanilu tamalaani ilisimaneqarneranik nukittorsaaqataasussat.
Pisortaaneq Susanne Arfelt Rajamand erseqqissaavoq: ’Nunani assigiinngitsuni pissutsit allanngoraraluartut suliffeqarfimmi immikkoortortani assigiinngitsuni sulisut annertuumik suliaqarput taamaalillunilu siammasissumik niueruteqarnissamut periusissatut pilersaaruterput naapertorlugu niuerfiit tunisassiallu assigiinngitsukkaartut aallussinitsinnik oqimaaqatigiissitsisartut ukiumilu naatsorsuiffiusumi naammaginartumik angusaqarsinnaasugut ersersippaa.
